Cuento en aymara de un joven y un zorro "Waynampita qamaqimpita"

WAYNAMPITA QAMAQIMPITA

Nayra pachanakanxa, kawki markanakarusa kayutkamakwa sarapxiritayna, siwa. Janiwa jichha pachjama kuna awtu qallunakasa utjirïnati, sarakiwa. Kuna yänaksa qawratkamakwa khumusipxirina, siwa.

Ukata mä pachaxa mä markana mä waynawa wali sarnakt’iri utjiritayna, siwa. Uka waynasti markata markwa sarnaqiritayna, jupaxa kawksa saraskiritaynawa. Jupaxa saraña mayxa wali jusachiritayna, siwa. Uka waynasti suma k’uchi chuymani, lankhu ch’ulqi ch’amani waynïritaynawa. Jupa waynasti mallkuna khitapiritaynawa. Ukatsa taqi kuna yatiyawinakwa markata marka apnaqiritayna, sarakiwa.

Ukhamawa jupa waynaxa mallkuna khitnakataxa kawksa saraskakiritaynawa. Ukat mä kutixa wali alwawa jilaqataxa utaparu sart’iritayna, wila markana yatiyäwipa, janq’u markaru k’ataki apañapataki, siwa. Jupa waynasti sarañapatakixa k’atakiwa apthapisiritayna. Ukhamawa ch’ullupa ch’ullxatasiritayna. Ukhamarusa punchumpi, mä chusimpi, apxarusiwiritayna. Ukatsa manq’añapatakixa mä juk’a tunqu jamp’impi, qañawa akumpi wayaqaparu apxarusis laqa sarawayxarakiritayna, sarakiwa.

Ukhamawa uka waynaxa qullu qullu amstanaka laqa mistxiritayna. Wali qarxatawa mä q’aya q’aya jaqhi pataru qunt’asisna, mä juk’a kuka akuyt’asiritayna ukhamarusa qullu achachilanakaruw phusanukt’asnwa mayt’asiritayna, thakhina jani kuna qhinqhu ñanqhanakampi warakjayasiñataki. Ukatsa k’ataki sarañatakiwa achachilanakata mayt’asiritayna, sarakiwa.

Ukhama kukampi phusanuktasiwayi qullu patana apachita uñkatata, siwa.

Ukata apachita qala chhaxwa. Chhaxwana mä qamaqiwa chutuskiritayna alaxtuqi uñtata, sarakiwa. Waynasti ukhama uñjasina katjä sasawa t’ijtaña yant’iritayna. Ukata awichapana iwxatapwa amtasiritayna. Qamaqiru uñxañaxa jan walitakiwa, sawipa; supaya qamaqixa llaki arkasiñapatakiwa uñasiri, janiwa walikiti qamaqimpi jaljayasiñaxa säwipa kuna amtasiritayna. Ukhamasti uka amtasinxa waynaxa k’atakiwa q’urawa jarsisisna mä qhisqha qalampi ch’illata q’urawxiritayna. Qamaqisti ukhama q’urawxataxa wali waqaqt’asawa qiltasa qilqtasa inti jalanti tuqiru t’ijtawayxiritayna.